Thứ Tư, 30 tháng 7, 2014

TỪ BÀI THƠ : “ TÂM SỰ VỚI CHỒNG” NGHĨ VỀ THÂN PHẬN NGƯỜI PHỤ NỮ NÔNG THÔN VIỆT NAM


                         

( Ảnh tác giả bài thơ: TÂM SỰ VỚI CHỒNG, chụp khi đi lễ đền Hùng hồi đầu năm 2014 đấy ạ)




Gia đình tôi thân thiết với A. N đã nhiều năm nay. A. N và Anh Đào  lại là bạn thân của nhau. Tôi quen Anh Đào là nhờ mối quan hệ bắc cầu ấy. Tuy vậy, tôi cũng mới biết Anh Đào mấy tháng gần đây và chỉ gặp nàng có hai lần thôi.

Lần đầu thấy A. N đèo nàng vào nhà chơi, tôi đã nháy mắt với chàng và hỏi: “Nặc Danh đấy đúng không?”( Chả là có một nàng Nặc Danh nào đó mến tài thơ của A. N và yêu quý luôn cả tác giả thơ nữa. Họ vào mạng chia sẻ, cho số điện thoại rồi hò hẹn với nhau ra chiều ăn ý lắm. Cứ như họ sắp sửa có nhau đến nơi rồi vậy). A N vội vã thanh minh :” Không phải đâu bà ơi. Đây là cô bạn trong tổ thơ với tôi bên quê đấy”. Ngồi chơi uống nước và trò chuyện cùng nhau, tôi mới được biết, cuộc đời Anh Đào cũng lắm nỗi niềm. Là gái quê chính hiệu nhưng nàng có nước da trắng trẻo, cái miệng duyên, thân hình cân đối, lẳn chắc nên trông trẻ hơn rất nhiều so với cái tuổi 57 của nàng. Thực tình nếu không hỏi cụ thể thì tôi chỉ đoán nàng gân 50 tuổi là cùng. Con gái tôi còn bảo: “ Mẹ ơi con chỉ nghĩ là cô ấy khoảng 45 tuổi thôi cơ”. Liệu có phải do có tâm hồn thơ văn lại có máu ca hát nữa nên nàng trẻ lâu chăng?



       Nàng lập gia đình khá sớm và sinh hạ được bốn người con ( ba trai một gái). Nhưng không may, một cháu trai mới mấy tuổi đầu đã bị bệnh rồi bỏ mất; một cháu trai nữa lại bị tai nạn và ra đi vĩnh viễn, khi mới 22 tuổi đầu. Nỗi đau mất con còn đang đè nặng trong lòng nàng thì cách đây dăm tháng chồng nàng lại bị bệnh hiểm nghèo bỏ lại vợ con mà đi. Thật là chua xót. Nàng buồn rầu đến héo cả ruột gan. Các bạn thơ muốn rủ nàng đi giao lưu thơ phú cho vơi bớt nỗi niềm.( Thì khi chồng còn khỏe mạnh, nàng vẫn tham gia tổ thơ, tổ văn nghệ của xóm mà lại) Tuy đã qua trăm ngày chồng rồi, nàng mới dè dặt tham gia. Nhưng nàng vẫn phải giữ ý giữ tứ lắm, chẳng dám đọc thơ hay hò hát đơn ca bao giờ, chỉ lặng lẽ ngồi nghe và đứng vào hát tập thể cho đẹp đội hình ( như lời các bạn vẫn nói vậy). Những tưởng như thế là yên thân. Nào ngờ, xứ quê vốn hay xét nét, rồi lời ra tiếng vào ì xèo cả. Con cái ở xa chẳng hiểu mô tê gì, về làng nghe người ta bàn tán nên lại trách cứ mẹ. Nàng giải thích chúng cũng chẳng hiểu cho. Bởi thế, nàng mới làm bài thơ “ Tâm sự với chồng” Nguyên văn bài thơ như sau: 

 TÂM SỰ VỚI CHỒNG

                    Nguyễn Thị Anh Đào


Mấy gian nhà trống anh ơi

Vắng anh tạnh cả tiếng cười của anh

Các con giờ đã trưởng thành

Trai lên Hà Nội tập tành mưu sinh

Hồng Nhung –Con của chúng mình

Làm nghề chụp ảnh ghi hình khắp nơi

Hết xuống biển lại lên đồi

Hết ra bãi Một lại ngồi bãi Hai

Suốt ngày xuôi ngược rạc rài

Chăm lo cuộc sống ngày mai quê người

Cháu con xa tít mù khơi

Mình em đơn độc cuộc đời chông chênh

Đêm nằm trống trải không anh

Chiếu chăn nhiều lúc mốc xanh thiếu người

Nhiều khi em gắng hát cười

Lại nghe xóm láng nói lời vào ra

Lòng em trăm nỗi xót xa

Anh ơi!Anh có biết là em đau!

Tuổi cao em đã già đâu

Trái tim thổn thức nói câu... thập thình!

Gái trai con của chúng mình

Chúng không thông cảm sự tình của em

Còn luôn phiền trách em thêm

Để ngày em xót để đêm em buồn

Khôn thiêng anh hãy về luôn

Để em giải hết nỗi buồn trong…mơ !



 Bài thơ không hề hoa mỹ, cầu kì và thậm chí là gần như không chút trau chuốt ngôn từ; Không có những “ nhãn tự” hay những câu thơ tài hoa đọc tới làm ta giật mình hoặc trầm trồ thán phục. Nó cứ mộc mạc, giản dị, chân thật như tấm lòng người phụ nữ nông thôn, quen chân lấm tay bùn, quanh năm “ bán mặt cho đất, bán lưng cho giời” đang giãi bày cảnh ngộ của mình, đang trải lòng mình với người chồng quá cố. Ấy thế mà đọc lên sống mũi ta bỗng cay cay và mắt rưng rưng lệ.

       Nếu nửa đầu bài thơ chỉ là những là những lời kể lại cảnh nhà trống vắng vì thiếu anh; vì các con đã ăn tây ở riêng và lập nghiệp nơi xa cả rồi thì đến phần sau, bài thơ mới bộc lộ rõ hơn tâm trạng của nàng trong cảnh ngộ đó:

Cháu con xa tít mù khơi

Mình em đơn độc cuộc đời chông chênh

Đêm nằm trống trải không anh

Chiếu chăn nhiều lúc mốc xanh thiếu người

Chẳng bóng bẩy, ẩn dụ hay so sánh chi cả, nàng cứ nói hết, nói một cách cụ thể và trần trụi cái cảm giác  “đơn độc”, “chông chênh”, “trống trải” của mình khi không còn chàng nữa. Đâu chỉ có hồn nàng trống vắng đơn côi mà mọi vật dụng thiếu vắng hơi chàng cũng trở nên hoang lạnh vô cùng: “ Chiếu chăn nhiều lúc mốc xanh thiếu người”. Nhưng nàng đã vượt lên trên cảnh ngộ đó bằng cách của riêng nàng:

“Nhiều khi em gắng hát cười

Lại nghe xóm láng nói lời vào ra”

Từ “gắng” trong câu thơ trên rất thật mà vẫn rất hay. Bởi lẽ nó đã diễn tả đúng tâm tư tình cảm của nàng khi đó. Nàng có hát cười vì thích thú, vì vui vẻ gì đâu mà chỉ vì gắng gượng mà hát cười để quên đi nỗi đau riêng trong cảnh ngộ cô đơn buồn tủi của mình thôi.

       Thế mà, làng xóm có ai hiểu cho nàng nông nỗi ấy. Họ xì xèo bàn tán. Chắc họ cho rằng nàng không xót thương chồng, không buồn đau khi mồ chồng chưa xanh cỏ mà lại còn thơ phú hát hò. Họ đâu có hiểu cái cách bộc lộ buồn vui của mỗi người mỗi khác. Buồn mà khóc được có khi còn nhẹ lòng hơn là hát cười ấy chứ. Đã từng có câu: “ Sao em không khóc cho lòng nhẹ nhàng hơn” đấy thôi. Không lẽ lúc nào nàng cũng phải khoác bộ mặt như đưa đám mới là đau là buồn? Ở chốn thị thành chẳng mấy ai để ý đến ai thì không nói làm gì, còn ở xứ quê, những lời dè bỉu, nói ra nói vào ấy quả là khó chịu lắm. Nhưng nếu chỉ có thế nàng còn chịu đựng được.Đằng này lại còn chính những đứa con nàng dứt ruột đẻ ra, dày công nuôi dưỡng,lo dựng vợ gả chồng rồi lo cho chúng có cơ ngơi riêng yên ấm thế mà chúng chẳng thấu hiểu lòng nàng, chia sẻ cùng nàng. Ngược lại, thấy xóm láng lời ra tiếng vào, chúng còn phiền trách nàng thêm thì nàng chịu sao cho thấu. Nàng chỉ biết ôm nỗi niềm ấy để tâm sự với người chồng quá cố thôi chứ biết bày tỏ cùng ai được bây giờ. Ai có thể san sẻ với nàng đây?

Gái trai con của chúng mình

Chúng không thông cảm sự tình của em

Còn luôn phiền trách em thêm

Để ngày em xót để đêm em buồn

        Nếu tất cả những phiền trách kia chỉ vì nàng “ gắng hát cười” thì cùng lắm cũng chỉ làm nàng buồn thôi. Nhưng hình như hàng xóm và cả các con nàng nữa còn bàn tán nàng vì những chuyện này kia lắm thứ nữa làm cho nàng không chỉ buồn mà còn đau. Cho nên nàng mới phải thốt lên rằng:

Anh ơi anh có biết là em đau

Tuổi cao em đã già đâu

Trái tim thổn thức nói câu…thập thình

Theo tôi, cả bài thơ có lẽ câu “ Trái tim thổn thức nói câu… thập thình” là một câu thơ hay nhất, thơ nhất. Không phải bởi sự hoa mỹ cầu kì mà chính bởi sự tận cùng của lòng chân thật. Nàng không giấu giếm chồng chuyện nàng còn trẻ trung, còn xao xuyến khát khao. Và nàng đã nói lên điều đó bằng cả một nỗi niềm ngập ngừng, tinh tế mà rất thành thật. Tôi rất thú vị khi nhìn thấy cái dấu ba chấm giữa dòng thơ và càng thú vị hơn khi đọc cả dòng thơ: “ Trái tim thổn thức nói câu… thập thình”. Câu thơ không chỉ diễn tả sự ngập ngừng, e thẹn của nàng khi phải nói ra cái điều khó nói với chồng mà còn diễn tả cả cái nhịp đập run rẩy mà mãnh liệt của một tâm hồn góa phụ vẫn còn nhiều tha thiết yêu thương và luôn khao khát được yêu.

Khôn thiêng anh hãy về luôn

Để em giải hết nỗi buồn trong…mơ !

Cứ nghĩ đến hình ảnh một góa phụ chịu bao ấm ức chỉ mong đêm đến trong mơ gặp được chồng mà trải lòng ta mới thấy nàng thật cô đơn và đáng thương làm sao! Tuy nhiên, trong buồn đau nhất, cô đơn nhất và cả khao khát nhất nàng vẫn tin tưởng chồng sẽ hiểu và chia sẻ được với mình, thông cảm cho mình. Âu đó cũng là niềm an ủi đối với nàng chăng? 

       Đọc bài thơ và ngẫm ngợi lan man tôi thấy sao mà “người phụ nữ xứ ta lại khổ sở nhiều bề thế, nhất là người phụ nữ nông thôn. Họ khổ từ lúc mới sinh ra. Bởi một thói quen thâm căn cố đế của cái tập tục trọng nam khinh nữ. Tiếng là sau bao nhiêu năm phấn đấu vì bình đẳng giới, nhưng ở nông thôn, đa số vẫn cho rằng: “ Nhất nam viết hữu thập nữ viết vô”. Vì thế từ lúc mới chào đời, con gái đã không được sự đón nhận trong vui mừng nồng hậu như con trai. Lớn hơn một chút thì con gái đã phải đảm nhận những việc vặt trong nhà, trong khi con trai thì tha hồ chơi bời lêu lổng. Đến tuổi trưởng thành, bước chân về nhà chồng, nàng dâu mới bao giờ cũng phải hứng chịu những xét nét của gia đình nhà chồng. Khi vợ chồng có rơi vào cảnh “ cơm không lành, canh không ngọt” thì ai ai cũng chỉ biết trách cứ người vợ. Nhẹ nhất cũng là khuyên nhủ người vợ nên nhẫn nhịn “ một điều nhịn chín điều lành”; đàn bà thì phải biết nhịn đi chứ; hay “chồng giận thì vợ bớt lời/ cơm sôi nhỏ lửa không đời nào khê”. Chẳng ai chịu phân tích xem cái giận của chồng có đúng không. Và cũng chẳng ai nghĩ rằng phụ nữ cũng là con người, sức chịu đựng, nhẫn nhịn cũng có giới hạn thôi chứ. Chịu mãi làm sao được? Bản tính chung của phụ nữ là yêu gia đình, chồng con, thích yên ấm. Cùng bất đắc dĩ họ mới phải quyết định từ bỏ. Ấy vậy mà khi họ từ bỏ thì nhiều người ở quê vẫn nhìn nhận họ bằng con mắt:

“Con này chẳng phải thiện nhân

Không phường trốn chúa cũng quân lộn chồng”

Ngược lại, nếu người phụ nữ bị chồng bỏ (dù có  khi chỉ do chồng say nắng một ả nào đó) thì vẫn bị cho rằng:

 Nứa trôi sông không giập thì gãy

Gái chồng rẫy không chứng nọ cũng tật kia

Còn không may, mình lìa đời sớm thì chồng ngang nhiên tìm vợ mới khi mồ vợ chưa xanh cỏ. Nhưng nếu chồng ra đi trước thì vợ phải chịu đựng những lời gièm pha bai bẻ của mọi người như nàng Anh Đào trong bài thơ trên đó thôi.

Ở phố xá hay ở cơ quan, chồng giặt giũ, nấu cơm thay vợ khi vợ bận hoặc cùng làm với vợ là chuyện bình thường. Nhưng ở quê thì không bình thường chút nào. Người ta sẽ bỉ bai anh chồng là hèn, là đụt, là sợ vợ…Chính vì cái tập tục ấy mà nhiều chàng chẳng mó vào những "công việc của đàn bà". Mặc dù các công việc đồng áng khác thì người đàn bà vẫn phải làm như đàn ông vậy. Thậm chí, nhiều ông chồng còn cho rằng quát nạt được vợ thậm chí đánh vợ là oai, là iêng hùng nữa cơ đấy.

Chao ôi nếu kể về nỗi khổ của người phụ nữ nông thôn Việt Nam thì còn nhiều lắm, kể sao cho thấu. Biết bao giờ họ mới thực sự được bình đẳng đây?
             30-7-2014
             Song Thu







                         

    

Thứ Tư, 16 tháng 7, 2014

THÁC LỜI GÓA PHỤ




( Họa đảo vận bài NHỚ của Nguyễn Thị Vin)

Vắng chàng dằng dặc nỗi bi ai
Chiếc bóng đêm đêm thổn thức hoài
Chín khắc dãi dầu xơ xác trúc
Năm canh trằn trọc phạc phờ mai
Lời yêu một thuở còn ghi dạ
Nỗi nhớ bao năm vẫn nặng vai
Ở dưới suối vàng anh có thấu
Lòng em run rẩy tháng năm dài

          15-7-2014
          Song Thu

( Phụ chép bài NHỚ của Nguyễn Thị Vin)

Đằng đẵng đêm ngày luống nhớ ai
Đường xa thăm thẳm bóng lăn dài
Người đi khuất núi gầy thân trúc
Em ở lại nhà rạc dáng mai
Hẹn biển còn đâu lời dịu ngọt
Thề non lỡ để dạ u hoài
Thời gian chầm chậm phai màu tóc
Một gói ân tình nặng trĩu vai

         Nguyễn Thị Vin

Thứ Sáu, 11 tháng 7, 2014

CHÚC MỪNG SINH NHẬT CHÀNG


  ( Thân yêu tặng Đ Đ T)

Mình vào tuổi bảy mươi ba
Với em mình vẫn như là đang xuân
Đàn ca rộn rã vang ngân
Thơ văn rạo rực, trong ngần, thiết tha
Giao lưu bầu bạn gần xa
Vui tươi, dí dỏm, đậm đà yêu thân
Chúc mình thọ vượt trăm xuân
Vợ, con, cháu, chắt quây quần chung vui
             11-7-2014
              Song Thu

Thứ Hai, 7 tháng 7, 2014

HẠNH PHÚC

Song Thu quen chị Nguyễn Thị Thúy Ngoan từ khi mới lên phây ( facebook). Qua tìm hiểu ST biết được chị đã trở thành góa phụ mấy chục năm nay. Tuy nhiên chị đã vượt lên trên cảnh ngộ của riêng mình mà nuôi dạy con cái thành người. Giờ đây chị đã lên chức bà nội, bà ngoại ; đã có một cuộc sống khá ổn về vật chất. Không những thế, chị còn là một trong số ít những nhà thơ tên tuổi của đất cảng Hải Phòng. Chị rất thành công về thể thơ lục bát, đặc biệt là những bài lục bát nói về tâm trạng của người góa phụ. Đọc những bài thơ này của chị ta không thể không rơi lệ nhiều lần. Ta tìm thấy nơi chị một tâm hồn phụ nữ rất đỗi thủy chung, yêu chồng mà vẫn rất nhiều khao khát yêu thương.
Chị ít làm thơ tự do và theo tôi, thơ tự do không phải là thế mạnh của chị. Tuy vậy, chị vẫn có những bài thơ tự do thật giàu triết lý, lắm suy tư của một người phụ nữ từng trải và giàu lòng yêu thương, luôn biết cách nâng niu và giữ gìn hạnh phúc gia đình. " Hạnh phúc" là một bài thơ như thế. Bài thơ này đã được nhà thơ Trần Văn Hạc, Hà Nội đồng cảm và viết lời bình rất cặn kẽ thấu đáo. Song Thu xin trân trọng giới thiệu cùng các anh, chị em và bầu bạn trên blog
Hình ảnh: Mời bạn đọc thơ và lời bình.

HẠNH PHÚC

Hạnh phúc như cát khô
Nắm chặt
Cát tìm kẽ tay trốn mất

Người đàn bà:
Giữ được hạnh phúc
Nương nhẹ cát
Tưới bằng nước mắt
Cùng những lời ngọt ngào
Cát ngủ trong lòng tay...

                                       Nguyễn Thị Thúy Ngoan  
                      (Tuyển thơ Văn Thơ Việt, NXBVH năm 2011)
                              Lời bình: Trần Vân Hạc - Hà Nội

   Bài thơ vẻn vẹn chỉ có 8 câu, 37 chữ nhưng hàm chứa chứa bao những kinh nghiệm đường đời của chính tác giả và sự quan sát, chiêm nghiệm trong cuộc sống của bao đôi lứa luôn khao khát và kiếm tìm hạnh phúc.
    Hạnh phúc, đó là mơ ước chân chính không của riêng ai: một nếp nhà bình yên, một đôi vợ chồng hòa thuận với những đứa con khỏe mạnh, thông minh, hiếu thảo, sống ấm áp trong tình nghĩa gia đình và làng xóm nhưng để có được những điều đó, trước hết phải có sự hòa hợp của đôi vợ chồng, bởi vợ chồng hoà thuận là nền tảng cơ bản của hạnh phúc. Song hiểu và biết cách giữ gìn điều đó đâu có dễ dàng.
    Khổ đầu bài thơ chỉ với 3 dòng, bằng sự so sánh tinh tế, tác giả đưa người đọc đến với hình tượng thơ độc đáo: "Hạnh phúc như cát khô”. Điều tất yếu là ai cũng mong sở hữu và làm chủ cái mình có được, nhưng oái oăm thay khi: "Nắm chặt”, "Cát” sẽ: "Tìm kẽ tay trốn mất”!
    Sự đối lập giữa mong muốn, biện pháp và hiện thực thật phũ phàng nhưng lại vô cùng thực tế. Những hạt "cát khô” sao mà khó nắm bắt đến nhường vậy, chưa nói rằng cũng thật dễ dàng bị cuốn đi dù chỉ một làn gió nhẹ thổi. Hạnh phúc tưởng như nắm chặt được trong tay lại mong manh và dễ trôi tuột đi trong bao đau thương tiếc nuối, ân hận... với bao câu hỏi: Tại sao..? Tại sao..? và Tại sao? Từ "tìm” được sử dụng thật đắc địa, những "hạt cát” kia phải chăng luôn tìm cách thoát ra khỏi những sự trói buộc. Tác giả không trách những "hạt cát” nhưng người khác giới khi đọc ai cũng phải mỉm cười và khâm phục trước sự độ lượng bao dung của người phụ nữ với sự hiểu biết thấu đáo về người đàn ông cùng kỹ năng sống, nghệ thuật sống cần phải có để giữ vững hạnh phúc gia đình.
    Để rồi khổ thơ sau, tác giả trải lòng như một sự khẳng định: "Người đàn bà giữ được hạnh phúc”... Ở đây tác giả chỉ nói về người đàn bà làm thế nào để giữ được hạnh phúc mà không nói đến nửa kia, sự bỏ ngỏ có dụng ý nghệ thuật này rất giầu sức gợi và cả sức nặng của bản lĩnh nữa.
    Tôi chợt nhớ những vần thơ trong bài "Anh và Em” của nhà thơ Nguyễn Thị Mai, hai người phụ nữ, đều có chung một khát khao đi đến tận cùng hạnh phúc nhưng cũng lại luôn lo lắng, bồn chồn bất định và cảm thấy nhỏ nhoi trước nửa kia của mình: "Anh là một chấm buồm xa/ Nhỏ như nắm được mà ra vô cùng”.
    Ở đây  Thúy Ngoan cũng không nỡ trách người đàn ông, không nỡ trách những "hạt cát” vô tình kia mà chỉ bằng tình yêu vô bờ bến, bằng tấm lòng nhân ái, vị tha: "Nương nhẹ cát”. Cái từ "nương” sao mà đẹp đến thế, người phụ nữ trân trọng, nâng niu những gì đã có trong tay và tìm cách giữ gìn bằng tất cả tình yêu và trách nhiệm:
          Tưới bằng nước mắt
          Cùng những lời ngọt ngào
    Tôi hiểu "Những giọt nước mắt” kia không phải là sự hờn ghen yếm thế, bất lực, yếu hèn, cam chịu mà là tất cả tình thương yêu, lòng vị tha và cả sự nhẫn nại không cùng của người phụ nữ. Và "những lời ngọt ngào” kia cũng không phải là những "lời đường mật” mà là những lời yêu thương chân thành tự đáy lòng. Hơn thế đó còn là nghệ thuật sống mang tính truyền thống của người phụ nữ Việt Nam luôn biết tiết chế và điều hòa để giữ yên mái ấm gia đình mà ông cha ta đã đúc kết: "Chồng giận thì vợ bớt lời, cơm sôi nhỏ lửa một đời không khê” và "Lạt mềm buộc chặt” sẽ có một sức mạnh vô cùng to lớn. Ông bà mình cũng từng nói "Đàn ông năm bẩy lá gan, lá ở cùng vợ lá toan cùng người”, cùng bao thói ích kỷ khác nhưng cách xử sự khôn ngoan  của người vợ sẽ đánh thức nhân tính và trách nhiệm của người chồng. Tấm lòng thánh thiện của người phụ nữ có sức mạnh cảm hóa được những "hạt cát”, "tìm kẽ tay trốn mất” khi bị "nắm chặt” và được đền đáp.
Câu kết của bài thơ không chỉ là sự chiêm nghiệm mà còn là khát vọng của muôn đời: "Cát ngủ trong lòng tay”. Thật là bình yên và ngọt ngào! Tác giả khéo léo nói về sự tự nguyện của người đàn ông khi nhận ra những điều tốt đẹp nhất, cao cả nhất mà người vợ yêu quí đã dành cho mình với tất cả sự hy sinh lặng thầm, nên đã biết điều chỉnh và tự nguyện chung tay xây ngôi nhà hạnh phúc, cái chất kết dính được tạo ra từ hai phía ấy sao mà bền chặt. Người phụ nữ lặng thầm đứng đằng sau những cố gắng điều chỉnh của người đàn ông như một điểm tựa vững vàng nhưng vô hình. Chính điều đó đã nâng bài thơ lên một tầm triết lý, ý tại ngôn ngoại, tỏa sáng nét đẹp cao quí của người phụ nữ Việt Nam. Và người vợ ấy đã tế nhị khẳng định vẻ đẹp và sức mạnh tiềm ẩn trong tâm hồn mình, đằng sau biết bao nhiêu day dứt, cay đắng, hy sinh chịu đựng, người đọc thấy lấp lánh một niềm kiêu hãnh của người có bản lĩnh, luôn ý thức được điều cần phải làm để chiến thắng, vượt lên những trắc trở đời thường để giữ được một gia đình trọn vẹn. Điều đó vô cùng có ý nghĩa với mỗi cá nhân, mỗi gia đình và cả cộng đồng, bởi một gia đình bị tan vỡ sẽ kéo theo vô số hệ lụy ngoài ý muốn cho tất cả các thành viên và cho xã hội nữa. Muốn vậy người phụ nữ phải rất vị tha, nhân ái một cách thông thái và khi ấy người chồng nào cũng nể phục vợ. Những người đàn ông nghĩ gì khi đọc những dòng thơ này của Thúy Ngoan? 
    Phải chăng vì ý thức được sức mạnh tỏa ra từ trí tuệ và đức độ của người phụ nữ mà nhà thơ Nguyễn Thị Mai từng khẳng định:
          Dù anh biển rộng trời xa
          Cũng không bước nổi qua tà áo em
          (Anh và Em) 
    Người phụ nữ trong bài thơ của Thúy Ngoan hiểu rõ qui luật sống và nghệ thuật sống cùng giá trị của bản thân. Đó chính là thước đo phẩm hạnh và sự nhận thức rất rõ chân giá trị của mình nên đã chủ động tự thân vượt qua những trắc trở, đau đớn. Thế giới hôn nhân với bao sắc màu, có hạnh phúc xen lẫn khổ đau, có tĩnh và động, có thực tế cùng sự lãng mạn... luôn cần có một tình yêu trong sáng, sâu sắc với bản lĩnh vững vàng, luôn cần có sự nhìn nhận lại mình và điều chỉnh hợp lý của mỗi người để đơm hoa kết trái, được thể hiện trong bài thơ ngắn nhưng hàm súc và cô đọng như một chân lý, bởi không ít người đã để tuột mất hạnh phúc vì đã không biêt ứng xử cho phù hợp. Hạnh phúc trong tay của mỗi người, tìm kiếm, giữ gìn, và vun đắp được hay không là một nghệ thuật lớn!

                                                                         Nhà thơ Trần Vân Hạc
      

.

Đây là ảnh tác giả bài thơ: " Hạnh  phúc" đấy ạ

Hạnh phúc


Hạnh phúc như cát khô
Nắm chặt

Cát tìm kẽ tay trốn mất

Người đàn bà:
Giữ được hạnh phúc
Nương nhẹ cát
Tưới bằng nước mắt
Cùng những lời ngọt ngào
Cát ngủ trong lòng tay...


Nguyễn Thị Thúy Ngoan
(Tuyển thơ Văn Thơ Việt, NXBVH năm 2011)
Lời bình: Trần Vân Hạc - Hà Nội

Bài thơ vẻn vẹn chỉ có 8 câu, 37 chữ nhưng hàm chứa chứa bao những kinh nghiệm đường đời của chính tác giả và sự quan sát, chiêm nghiệm trong cuộc sống của bao đôi lứa luôn khao khát và kiếm tìm hạnh phúc.
Hạnh phúc, đó là mơ ước chân chính không của riêng ai: một nếp nhà bình yên, một đôi vợ chồng hòa thuận với những đứa con khỏe mạnh, thông minh, hiếu thảo, sống ấm áp trong tình nghĩa gia đình và làng xóm nhưng để có được những điều đó, trước hết phải có sự hòa hợp của đôi vợ chồng, bởi vợ chồng hoà thuận là nền tảng cơ bản của hạnh phúc. Song hiểu và biết cách giữ gìn điều đó đâu có dễ dàng.
Khổ đầu bài thơ chỉ với 3 dòng, bằng sự so sánh tinh tế, tác giả đưa người đọc đến với hình tượng thơ độc đáo: "Hạnh phúc như cát khô”. Điều tất yếu là ai cũng mong sở hữu và làm chủ cái mình có được, nhưng oái oăm thay khi: "Nắm chặt”, "Cát” sẽ: "Tìm kẽ tay trốn mất”!
Sự đối lập giữa mong muốn, biện pháp và hiện thực thật phũ phàng nhưng lại vô cùng thực tế. Những hạt "cát khô” sao mà khó nắm bắt đến nhường vậy, chưa nói rằng cũng thật dễ dàng bị cuốn đi dù chỉ một làn gió nhẹ thổi. Hạnh phúc tưởng như nắm chặt được trong tay lại mong manh và dễ trôi tuột đi trong bao đau thương tiếc nuối, ân hận... với bao câu hỏi: Tại sao..? Tại sao..? và Tại sao? Từ "tìm” được sử dụng thật đắc địa, những "hạt cát” kia phải chăng luôn tìm cách thoát ra khỏi những sự trói buộc. Tác giả không trách những "hạt cát” nhưng người khác giới khi đọc ai cũng phải mỉm cười và khâm phục trước sự độ lượng bao dung của người phụ nữ với sự hiểu biết thấu đáo về người đàn ông cùng kỹ năng sống, nghệ thuật sống cần phải có để giữ vững hạnh phúc gia đình.
Để rồi khổ thơ sau, tác giả trải lòng như một sự khẳng định: "Người đàn bà giữ được hạnh phúc”... Ở đây tác giả chỉ nói về người đàn bà làm thế nào để giữ được hạnh phúc mà không nói đến nửa kia, sự bỏ ngỏ có dụng ý nghệ thuật này rất giầu sức gợi và cả sức nặng của bản lĩnh nữa.
Tôi chợt nhớ những vần thơ trong bài "Anh và Em” của nhà thơ Nguyễn Thị Mai, hai người phụ nữ, đều có chung một khát khao đi đến tận cùng hạnh phúc nhưng cũng lại luôn lo lắng, bồn chồn bất định và cảm thấy nhỏ nhoi trước nửa kia của mình: "Anh là một chấm buồm xa/ Nhỏ như nắm được mà ra vô cùng”.
Ở đây Thúy Ngoan cũng không nỡ trách người đàn ông, không nỡ trách những "hạt cát” vô tình kia mà chỉ bằng tình yêu vô bờ bến, bằng tấm lòng nhân ái, vị tha: "Nương nhẹ cát”. Cái từ "nương” sao mà đẹp đến thế, người phụ nữ trân trọng, nâng niu những gì đã có trong tay và tìm cách giữ gìn bằng tất cả tình yêu và trách nhiệm:
Tưới bằng nước mắt
Cùng những lời ngọt ngào
Tôi hiểu "Những giọt nước mắt” kia không phải là sự hờn ghen yếm thế, bất lực, yếu hèn, cam chịu mà là tất cả tình thương yêu, lòng vị tha và cả sự nhẫn nại không cùng của người phụ nữ. Và "những lời ngọt ngào” kia cũng không phải là những "lời đường mật” mà là những lời yêu thương chân thành tự đáy lòng. Hơn thế đó còn là nghệ thuật sống mang tính truyền thống của người phụ nữ Việt Nam luôn biết tiết chế và điều hòa để giữ yên mái ấm gia đình mà ông cha ta đã đúc kết: "Chồng giận thì vợ bớt lời, cơm sôi nhỏ lửa một đời không khê” và "Lạt mềm buộc chặt” sẽ có một sức mạnh vô cùng to lớn. Ông bà mình cũng từng nói "Đàn ông năm bẩy lá gan, lá ở cùng vợ lá toan cùng người”, cùng bao thói ích kỷ khác nhưng cách xử sự khôn ngoan của người vợ sẽ đánh thức nhân tính và trách nhiệm của người chồng. Tấm lòng thánh thiện của người phụ nữ có sức mạnh cảm hóa được những "hạt cát”, "tìm kẽ tay trốn mất” khi bị "nắm chặt” và được đền đáp.
Câu kết của bài thơ không chỉ là sự chiêm nghiệm mà còn là khát vọng của muôn đời: "Cát ngủ trong lòng tay”. Thật là bình yên và ngọt ngào! Tác giả khéo léo nói về sự tự nguyện của người đàn ông khi nhận ra những điều tốt đẹp nhất, cao cả nhất mà người vợ yêu quí đã dành cho mình với tất cả sự hy sinh lặng thầm, nên đã biết điều chỉnh và tự nguyện chung tay xây ngôi nhà hạnh phúc, cái chất kết dính được tạo ra từ hai phía ấy sao mà bền chặt. Người phụ nữ lặng thầm đứng đằng sau những cố gắng điều chỉnh của người đàn ông như một điểm tựa vững vàng nhưng vô hình. Chính điều đó đã nâng bài thơ lên một tầm triết lý, ý tại ngôn ngoại, tỏa sáng nét đẹp cao quí của người phụ nữ Việt Nam. Và người vợ ấy đã tế nhị khẳng định vẻ đẹp và sức mạnh tiềm ẩn trong tâm hồn mình, đằng sau biết bao nhiêu day dứt, cay đắng, hy sinh chịu đựng, người đọc thấy lấp lánh một niềm kiêu hãnh của người có bản lĩnh, luôn ý thức được điều cần phải làm để chiến thắng, vượt lên những trắc trở đời thường để giữ được một gia đình trọn vẹn. Điều đó vô cùng có ý nghĩa với mỗi cá nhân, mỗi gia đình và cả cộng đồng, bởi một gia đình bị tan vỡ sẽ kéo theo vô số hệ lụy ngoài ý muốn cho tất cả các thành viên và cho xã hội nữa. Muốn vậy người phụ nữ phải rất vị tha, nhân ái một cách thông thái và khi ấy người chồng nào cũng nể phục vợ. Những người đàn ông nghĩ gì khi đọc những dòng thơ này của Thúy Ngoan?
Phải chăng vì ý thức được sức mạnh tỏa ra từ trí tuệ và đức độ của người phụ nữ mà nhà thơ Nguyễn Thị Mai từng khẳng định:
Dù anh biển rộng trời xa
Cũng không bước nổi qua tà áo em
(Anh và Em)
Người phụ nữ trong bài thơ của Thúy Ngoan hiểu rõ qui luật sống và nghệ thuật sống cùng giá trị của bản thân. Đó chính là thước đo phẩm hạnh và sự nhận thức rất rõ chân giá trị của mình nên đã chủ động tự thân vượt qua những trắc trở, đau đớn. Thế giới hôn nhân với bao sắc màu, có hạnh phúc xen lẫn khổ đau, có tĩnh và động, có thực tế cùng sự lãng mạn... luôn cần có một tình yêu trong sáng, sâu sắc với bản lĩnh vững vàng, luôn cần có sự nhìn nhận lại mình và điều chỉnh hợp lý của mỗi người để đơm hoa kết trái, được thể hiện trong bài thơ ngắn nhưng hàm súc và cô đọng như một chân lý, bởi không ít người đã để tuột mất hạnh phúc vì đã không biêt ứng xử cho phù hợp. Hạnh phúc trong tay của mỗi người, tìm kiếm, giữ gìn, và vun đắp được hay không là một nghệ thuật lớn!

  Trần Vân Hạc
( Song Thu sưu tầm. Nguồn facebook:nonkhongquai. HP)

.


Thứ Ba, 1 tháng 7, 2014

HĨM VÀ CU

       Mấy hôm trước, Song Thu sang trang blog HƯƠNG SẮC TÌNH QUÊ, thấy anh Quách Thọ Trường sưu tầm về một bài thơ Đường rất hóm, rất vui và cách chơi chữ cũng khá độc đáo, tài hoa nữa. S T muốn họa lại ngay mà thấy khó quá.
        Hôm nay đi chơi, gặp mấy bà đi thăm bà đẻ về. Mặt mũi ai cũng hớn hở lắm. Họ vừa đi vừa trò chuyện rất rôm rả. ST thấy một bà nói rằng:" Nhà ấy cuối cùng cũng sinh được con trai rồi. Mừng quá, các bà nhỉ?" Một bà khác tiếp : " Đứa này mà là gái nữa thì chị ấy vẫn phải sinh tiếp cho kì được con trai mới thôi chứ. Anh ấy là trưởng họ cơ mà không thì lấy ai nối dõi. Các cụ chả bảo mười đứa con gái không bằng hòn dái thằng con trai là gì?" Một bà khác trông có vẻ trẻ trung hơn nói xen vào: " Thời bây giờ khác rồi, các bà cứ cổ hủ mãi thế, con nào chả là con". Mấy bà khác cùng nói : " Thời nào thì thời, con trai vẫn hơn chứ". Chứng kiến chuyên đó, tôi mới sinh cảm hứng và làm bài thơ này để họa lại bài thơ trên trang HƯƠNG SẮC TÌNH QUÊ. Xin trình với làng trên xóm dưới đây ạ
          Sau khi họa xong bài rồi, chả biết cảm hứng " thăng hoa" hay sao ấy, tôi lại họa tiếp luôn một bài nữa. Cố nhiên là cả hai bài họa của tôi không thể so với bài xướng được. Nhưng tôi vẫn cứ đưa cả chúng lên đây để trình làng. Mong mọi người đến thăm  "hai đứa con sinh đôi" của tôi nha
Ha Noi tham hut... con gai(!?)
   


 Bài 1: HĨM VÀ CU
    ( Họa nguyên vận bài CU VÀ CỤ )
Cùng là con đẻ của thầy u
Mà lắm vui buồn chuyện HĨM CU
Dòng tộc ỉu xìu khi đẻ HĨM
Họ hàng hoan hỉ lúc sinh CU
Học hành chăm chỉ CU thua HĨM
Lao động miệt mài HĨM thắng CU
Sao cứ cho rằng mười cái HĨM
Cũng không sánh kịp một thằng CU?

Bài 2, CỤ CŨNG CU

Cùng khởi đầu C, kết thúc U
Mà thành ông CỤ với thằng CU
Khi vào việc họ CU thua CỤ
Lúc tới trường đua CỤ kém Cu
Đã biết CU già CU sẽ CỤ
Thì hay CỤ trẻ Cụ là CU
Ai ơi tách bạch chi CU CỤ
Bởi lẽ CỤ nào CỤ cũng CU
              01-7-2014
                    Song Thu 

      ( Phụ chép bài CU VÀ CỤ )

    CU VÀ CỤ
Cũng khởi đầu C đứng cạnh U
Sao cho rằng CỤ lớn hơn CU
Râu ria rậm rạp CU như Cụ
Da dẻ nhăn nheo CỤ giống CU
Chớ cậy ngày nay lên mặt CỤ
Mà quên thuở nọ vẫn thằng Cu
Lạ gì CU nặng CU thành CỤ
CỤ chẳng nặng thì CỤ hóa CU

      CULACUCA