6 VÀ 3 – MỘT BÀI THƠ RẤT LẠ

6 va 3

6 người....giờ có 3 còn lại
Ngơ ngác, bơ vơ... khúc đường dài
Mất em mà ngỡ như lạc mẹ....
Bao giờ đến được.....cái nguôi ngoai????

                          Nguyễn Vân Anh

Cách nay không lâu, khi đưa bài thơ này lên trang triancuocdoi, tôi đã thấy ấn tượng bởi cách dùng từ rất lạ  “cái nguôi ngoai” của Vân Anh nên mới viết lời nhận xét. Nhưng quên chưa nhấp chuột xuất bản thì Minh Hương mượn máy đọc cái gì đó thế là mất luôn. Tuy không nhận xét lại nữa song bài thơ cứ ám ảnh tôi.

Hôm nay, đọc lại trong tâm thế thư thái hơn, tôi thấy bài thơ không chỉ có cái lạ ở mấy từ trong câu kết mà còn có nhiều cái lạ khác nữa. Lạ ngay trong nhan đề bài thơ:  “6 và 3”. Nó không giống với nhan đề một thi phẩm mà như một luận đề toán học vậy khiến ai đọc cũng phải chú ý. Và tác giả đã triển khai thi đề đó ngay câu thơ mở đầu:

“ 6 người…giờ có 3 còn lại”

Không viết bằng chữ như lệ thường , tác giả viết số ở cả  nhan đề và  trong câu thơ mở đầu. Chắc hẳn, một cô giáo dạy văn trường Cao đẳng sư phạm Nha Trang như Vân Anh không thể viết cho tiện mà  là một chủ ý nghệ thuật hẳn hoi. Bởi vì những con số ấy như chạm như khắc vào nhãn giới và  tâm khảm người đọc về một sự mất mát quá lớn ( 6 người…giờ có 3 còn lại). .  Đúng là, những con số biết nói. Nó gói trọn cả niềm thương , nỗi đau trong lòng tác giả và truyền đến người đọc vẹn nguyên cám xúc đau xót về sự mất mát không gì bù đắp nổi ấy

Tôi được biết ba, má Vân Anh đã về với tiên tổ từ năm 1991 vì mắc bệnh hiểm nghèo. Cụ bà ra đi sau cụ ông chỉ vẻn vẹn 6 ngày.  Dẫu rằng cụ ông là sĩ quan cao cấp và cụ bà cũng là cán bộ về hưu nhưng kinh tế gia đình vẫn còn eo hẹp như phần lớn gia đình Việt Nam trong thời khốn khó ấy. Khi đó, ba chị em gái là Tô Hà, Minh Hương và Vân Anh  đều có gia đình riêng cả rồi. Duy chỉ có út Trung dẫu đã 27 tuổi và đứng vị thế trưởng nam là chưa lập gia đình. Tuy cuộc sống  còn lắm khó khăn song các chị gái vẫn quan tâm bao bọc em trai rất chu đáo và sau đó bốn năm đã tổ chức hôn lễ cho út Trung tươm tất lắm. Với truyền thống tốt đẹp của gia đình giàu tình yêu thương, bốn chị em đã đùm bọc nhau vượt qua nỗi đau mất ba má và những khó khăn thiếu thốn để xây dựng cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn. Tuy chẳng giàu có gì nhưng cũng đủ ăn đủ tiêu, con cái đề huề. Ba chị em gái và một cậu em trai út, trưởng nam, hội tụ cùng nhau, chia sẻ mọi vui buồn. Cậu em út ấy là trung tâm, là nơi chốn đi về để phụng thờ cha mẹ tiên tổ, là điểm tựa, là trụ cột trong đại gia đình của bốn chị em. Thế mà đột nhiên, cậu út mắc bệnh hiểm nghèo và ra đi vĩnh viễn, bỏ lại hai con thơ, người vợ trẻ và ba người chị gái bơ vơ giữa cõi đời. Có lẽ trong tình cảnh ấy họ thấy đất trời như sụp xuống, cuộc sống như tan ra trong bàng hoàng đau xót đến khôn cùng. Cho nên lời thơ của Vân Anh mới bật lên với xiết bao ngơ ngác hoảng hốt
            Ngơ ngác bơ vơ… khúc đường dài

Mất em mà ngỡ như lạc mẹ…

Câu thơ:  “Mất em mà ngỡ như lạc mẹ…”  có cách so sánh rất lạ mà lại rất đúng trong tình cảnh này. Bởi vì với mỗi người con, mẹ vô cùng thiêng liêng cao cả; Mẹ là nơi êm ấm bình yên nhất trong suốt cả cuộc đời. Nhất là trong tuổi ấu thơ, mẹ không chỉ là nguồn sống mà còn là niềm yêu vô bờ bến , là những ôm ấp chở che cho ta tin tưởng đến không cùng. Ta sẽ hốt hoảng bơ vơ biết chừng nào khi bỗng dưng lạc mẹ giữa chừng trong cuộc đi chơi miền đất lạ? Hiểu thấu điều đó, ta sẽ hiểu được nỗi niềm của chị em Vân Anh khi cậu út Trung ra đi vĩnh viễn. Đúng là họ thấy chông chênh, chới với, ngơ ngác, bàng hoàng, hoảng hốt không biết bấu víu vào đâu. Cho nên, dù bài thơ này được viết sau giỗ đầu em Trung thì trong tâm thức của Vân Anh vẫn nguyên vẹn sự bàng hoàng thảng thốt ấy.

Trong tâm trạng đó, câu thơ kết bật ra, tự nhiên, giản dị như một lời than mà thấm đẫm xót đau:

 Bao giờ đến được…Cái nguôi ngoai???

Nếu những dấu chấm lửng giữa dòng thơ góp phần diễn tả nỗi đau nức nở đến nghẹn thở, đứt ruột và sự ngơ ngác bàng hoàng không cùng thì những dấu chấm hỏi lại như vọng tới trời cao và gieo vào lòng người  những nỗi niềm tiếc thương không thể hóa giải, những câu hỏi không thể trả lời, những đau đớn  không thể nguôi ngoai. Nỗi đau ấy nén lại trĩu nặng. Nó vón vào, tích tụ như một vật thể hữu hình đè nặng tâm can không thể tan đi. Cũng chính vì thế, sự nguôi ngoai vốn là một cảm nhận của cảm giác đã biến thành: “ Cái nguôi ngoai”  trong nhận thức cụ thể của vật chất hữu hình có thể cầm nắm được . Nó hiển hiện rõ ràng lắm , nó chẳng hề vơi bớt một chút nào và càng bất khả hóa giải.

 “ Bao giờ đến được … Cái nguôi ngoai???”

Một bài thơ tự do, không vần điệu thậm chí khá trúc trắc, khó đọc nhưng vì rất nặng tình và có cách dùng từ, so sánh tự nhiên mộc mạc mà vẫn rất lạ nên đã có sức neo đậu và ám ảnh hồn tôi

Bài thơ hết rồi nhưng nỗi đau xót, tiếc thương, sự bơ vơ, bàng hoàng, ngơ ngẩn  vì mất em của Vân Anh nói riêng và cả ba chị em nàng nói chung thì còn mãi. Tôi đọc bài thơ này mà thấy mình bất lực vì chẳng biết phải động viên chia sẻ cùng các em thế nào. Chỉ biết nguyện cầu Trời Phật hãy độ trì cho các em giúp các em thanh tâm tĩnh trí để cuộc sống sớm được an bình. Hy vọng rằng thời gian sẽ là phương thuốc nhiệm màu giúp các em đến được “Cái nguôi ngoai” . Tôi nghĩ, những lúc như thế này ta hãy vịn vào triết lý của nhà Phật “ Sống gửi thác về” để bình tâm mà sống và tin tưởng rằng ta có bình tâm thì người ra đi mới sớm siêu thoát để trở về nơi PHẬT QUỐC AN QUY

                      17-12-2014

                       Song Thu