Thứ Năm, 8 tháng 1, 2015

“THỨC CÙNG BÓNG TỐI” TẬP THƠ HAY NHẤT NĂM 2014: MẶT TRỜI KHIẾM THỊ VÀO THƠ

 Vào trang blog của chị Thu Giang, người có bút danh vũ song thu ( gần giống với họ tên thật của Nguyễn Vũ Song Thu tôi) tôi đọc được bài giới thiệu của nhà thơ Trần Mạnh Hảo về một tập thơ của nhà thơ khiếm thị Nguyễn Việt Anh, do chi Thu Giang sưu tầm. Cảm phục trước nghị lực sống và tâm hồn thơ của thi sĩ. Thích thú với lời bàn sắc sảo thấm thía giàu đồng cảm của Trấn Mạnh Hảo, Song Thu rinh nó về đây để mời anh chị em và bầu bạn blog thưởng thức ạ:


Trần Mạnh Hảo
Sau khi chúng tôi (TMH) đưa lên FB một số bài thơ, câu thơ hay của nhà thơ khiếm thị Nguyễn Việt Anh trích trong tập thơ lục bát “Thức cùng bóng tối” (NXB Hội nhà văn 10-2014) chưa đầy một ngày đã có mấy chục “còm” hưởng ứng khen thơ hay. Trong số “còm” này, có lời của nhà thơ Trần Đăng Khoa (tên FB là “Đảo chìm” viết như sau: “Nhiều câu quả là hay thật, và hay nhất là không ngửi thấy mùi Trần Mạnh Hảo. Sợ bố Hảo lại vẽ ra một nhà thơ, như lão đã từng vẽ ở... thế kỷ trước. Bác đưa hết thơ cô bé này lên fb đi. Tuyệt!”
Thưa với nhà thơ Trần Đăng Khoa, tác giả tập thơ lục bát “Thức cùng bóng tối” Nguyễn Việt Anh không phải là một cô bé, mà là một người đàn ông đã 32 tuổi, hiện sống tại Hà Nội. Năm 15 tuổi, cậu thiếu niên Nguyễn Việt Anh mắt đang sáng rỡ như mọi người đã bị ngã đứt dây thần kinh thị giác, hỏng hai con mắt, bị mù. Nghĩa là suốt 17 năm nay Nguyễn Việt Anh sống toàn phần trong bóng tối.

Mất đôi mắt, mặt trời đối với Nguyễn Việt Anh cũng chỉ là mặt trời khiếm thị. Anh đã tập nhìn bằng trái tim mình: nhìn bằng tai, nhìn bằng tay, nhìn bằng xúc giác, vị giác, nhìn bằng hơi thở, nhìn bằng cả bàn chân và nhìn bằng chiếc gậy dắt anh đi…

Hóa ra trong tâm hồn và thân xác nhà thơ trẻ này đã xuất hiện tinh thần nghìn tay nghìn mắt của Phật. Anh đã nhìn thấy những gì mà người có đôi mắt sáng chưa nhìn thấy. Có lẽ trong nền thi ca Việt Nam và thi ca thế giới chưa ai viết về giọt mưa hay như Nguyễn Việt Anh trong bài thơ 2 câu sau:
“Giọt mưa làm ướt nỗi buồn
Hay buồn làm ướt tâm hồn giọt mưa?”

Nhà thơ chắc đã mang “tâm hồn giọt mưa” trong nỗi buồn ướt nước mắt của mình, hay giọt mưa từng là hóa thân của anh, một giọt mưa cô đơn, một giọt mưa buồn, một giọt mưa khiếm thị? Chỉ đọc câu lục bát thần kỳ này của Nguyễn Việt Anh đã khiến tôi ngơ ngẩn suốt cả chiều. Tôi đang có cảm giác phiêu bồng như thuở xa xưa được đọc bài thơ lục bát tuyệt vời của nhà sư Huyền Quang dịch bài thơ chữ Hán “Hữu không” của Đạo Hạnh thiền sư thời Lý:
Có thì có tự mảy may
Không thì cả thế gian này cũng không
Kìa xem bóng nguyệt lòng sông
Ai hay không có, có không là gì?
Hữu không
Tạc hữu trần sa hữu,
Vi không nhất thiết không.
Hữu, không như thuỷ nguyệt,
Vật trước hữu không không.
Thế giới trong lòng ta hay thế giới ngoài ta cái nào thật hơn?

Tính “sắc không” nhà Phật ám ảnh hồn thơ Nguyễn Việt Anh khi chừng như anh đã vượt qua bể khổ đắng cay như hai câu viết về bóng với hình trong loạt thơ 2 câu:
“Nâng ly bóng chạm với hình
Tưởng ta cay đắng một mình mà đôi”

Thân không còn đôi mắt, nhà thơ dùng tâm nhãn nhìn ra thế giới. Anh cụng ly với bóng mình. Tưởng chỉ mình cay đắng, hóa ra bóng cũng đắng cay! Không nhìn thấy ánh sáng, không thấy mặt trời nhưng nhà thơ khiếm thị vẫn nhìn thấy bóng mình đang sẻ chia cay đắng cùng anh. Hình như hai nỗi cô đơn cộng lại làm con người bớt cô đơn chăng? Nhưng hai nỗi đắng cay cộng lại có thành ngọt ngào?
Nhà thơ khiếm thị hình như có thiên nhãn bên trong; anh có khả năng thấy cái thật xa hơn cái thật gần; anh ngẫm nghĩ về cái lẽ đuổi theo thì mất mà buông ra thì còn, cái thân xác vuột mất nhưng cái hồn thì ở lại, tưởng thực mà hư, tưởng hư mà thực:
Xin độc giả đọc bài "Em" trang 26:
Em là thực hay là mơ
Xa thì rõ gần lại mờ... mờ sương
Sao em như thể làn hương
Đuổi tìm thì mất nhãng buông thì còn?

Nguyễn Việt Anh viết về cái nhớ thương đến tận cùng: yêu đến dửng dưng, thương đến lạnh lùng cằn khô, nhớ đến cạn kiệt thờ ơ, mong nhớ quá tới mức hững hờ... Bài "Không đề 4" trang 33 là bài lục bát tài tình của một người yêu đến cạn lòng cạn ý. Những câu thơ viết nhẹ như không mà day dứt lòng người, mà làm lòng ta chẳng đặng đừng thương cảm:
Yêu em yêu đến dửng dưng
Thương em thương đến lạnh lùng cằn khô
Nhớ em nhớ đến thờ ơ
Mong em mong đến hững hờ cả em

Anh có câu thơ viết về cái hôn rất hay, mãnh liệt chưa từng có trích trong bài "Ngọn lửa":
Trong ta ngọn lửa chập chờn
Muốn hôn lại sợ nụ hôn cháy bùng

Chao ôi hôn em anh sợ lắm: sợ lám cháy bùng em bởi anh đang là lửa hôn rơm mà!
Nguyễn Việt Anh mượn chuyện em nhổ tóc sâu cho anh mà nghĩ ngợi đến muôn vàn mai hậu, nghĩ đến nấm mồ anh sau này ai nhổ cỏ, khiến người đọc rùng mình bi thương trong bài "Tóc và cỏ" trang 48:
Giờ em nhổ tóc dùm anh
Ai người nhổ cỏ giúp mình ngày sau
Yêu đi cho tóc bền màu
Lo gì cỏ mọc trên đầu một mai

Câu thứ bốn của bài thơ này làm bài thơ sâu lắng, ngậm ngùi, nâng chuyện em nhổ tóc sâu cho anh lên một tầm triết học mới: cỏ thiên thu là tóc xanh của con người mãi mãi… Em cũng đâu còn để nhổ tóc cho anh!
Nguyễn Việt Anh có nhiều tứ thơ lạ, bất ngờ. Thơ anh ngẫm chuyện đời buồn vui, thảng thốt. Chỉ có chuyện ta vui đùa ném sỏi xuống hồ mà anh cũng viết thành thơ, viết thành một nỗi niềm sâu kín: có khi cái vui vô tình của ta là cái đau buồn của kẻ khác, cái nghịch ngợm của ta có khi làm thương tổn cá tôm trong bài "Thú vui" trang 52:
Nhặt những hòn sỏi ven bờ
Ném vào vô định mặt hồ du dương
Thú vui tưởng rất bình thường
Ai ngờ chú cá bị thương một ngày

Nhà thơ khiếm thị không nhìn thấy hòn sỏi, không nhìn thấy cái hồ, không nhìn thấy cá bị thương do hòn sỏi vô tình ném xuống. Nhưng tâm hồn anh có đủ sỏi, đủ hồ, đủ cá cho bao bạn đọc đến ném và đến đọc thơ anh, đặng bật chợt xót xa cho chú cá bé nhỏ biết đâu vừa bị thương vì trúng đạn sỏi! Bài thơ này anh viết với tâm trạng một thiền sư, một con người giàu lòng bác ái muốn ôm vào lòng mình vạn vật dấu yêu.
Với những câu lục bát bình dị, sâu lắng của con người sống và nhìn bằng nội tâm, Nguyễn Việt Anh làm ta ngạc nhiên ngay cả trước cái vô thường của biển trong bài "Trước biển" trang 55:
Hải âu giờ đã khác rồi
Cái vỏ ốc cũng qua thời mê say
Cát là cát của hôm nay
Chỉ riêng con sóng vỗ đầy ngày xưa

Câu thứ tư bài thơ này là thần bút: “Chỉ riêng con sóng vỗ đầy ngày xưa”… Sóng xưa vẫn vỗ trong lòng anh đầy ắp. Hôm nay vẫn là ngày xưa. Tâm hồn nhà thơ không có không gian và thời gian, biển của tình yêu không có quá vãng, hiện tồn và vị lai… Mọi cái thay đổi nhưng tâm hồn anh vẫn còn nguyên biển ấy, sóng ấy. “Vỗ đầy ngày xưa” quả là diễm lệ lưu tình; sóng nay vẫn vỗ vào biển xưa đầy ắp nỗi niềm hôm nay…
Một chiếc lá rơi vào tay thi sĩ cũng u hoài trầm mặc, cũng mang số phận con người từng phút phải chia li với chính mình hay chia tay với hoài niệm khổ đau theo gió cuốn đi chiếc lá ước lệ cuối cùng của buồn thương u uẩn trong bài "Trắng tay" trang 56:
Thu đi em cũng đi rồi
Chỉ còn hoang vắng tôi ngồi với cây
Ngậm ngùi đón chiếc lá bay
Biết đâu gió giật khỏi tay nỗi buồn

Còn một giọt buồn cầm trên tay gió cũng có cơ giật mất. Buồn ơi, em như một chiếc lá vàng rơi cuối cùng của cây đời yêu dấu đậu vào tay anh một thời xa vắng, xin gió đừng tàn nhẫn giật phăng! Còn một chiếc buồn cỏn con cũng không giữ nổi, nhà thơ anh còn cái gì để nhớ để thương ngoài chút lá vàng của mùa thu cũ?
Trong tập thơ lục bát này, Nguyễn Việt Anh đã tặng bạn đọc nhiều câu thơ hay; ví dụ câu hay trang 58 bài "Vô hình":
Em tin trong cõi vô hình
Có bàn tay đỡ tay mình không em?

Từ cõi hữu hình, nhà thơ buông một nghi vấn vào cõi vô hình: rằng trong cõi hư vô kia có ai chìa cho anh một cái gậy, một bàn tay dìu anh không? Hỏi tức là anh đã trả lời: cái tâm nhân hậu của anh lúc nào cũng chìa niềm nâng đỡ anh dù trong đời thật hay trong cõi vô hình mai sau.
Tôi yêu câu thơ hay bất ngờ này: “Gửi em trang giấy viết đầy trắng tinh” trong bài "Viết cho em" trang 59:
Suốt đêm thức với mưa rơi
Thức hoài chẳng biết trả lời sao đây
Tâm tư thật khó giãi bày
Gửi em trang giấy viết đầy trắng tinh

Ba câu đầu chỉ là sự, câu kết mới là tình, là cõi mênh mông của tuyết trắng tình yêu gửi em mà chỉ người khiếm thị Nguyễn Việt Anh mới nhìn thấy, để hồn anh “viết đầy trắng tinh” lên màn đêm vĩnh cửu vây quanh.

*

Hầu hết phẩn cuối tập thơ là những câu thơ hay, chúng tôi chỉ xin trích ba câu lục bát làm bằng:
Trăng dan díu với dòng sông
Bỏ tôi khuyết với mênh mông đất trời...

Trăng đa tình bỏ tôi dan díu với dòng sông khiến cả đất trời cùng khuyết! Nhà thơ đang dan díu với ngôn từ thơ ca bỏ người đọc cùng khuyết với vầng trăng… Cho hay cái mênh mông đất trời trong cái nhìn tâm nhãn của Nguyễn Việt Anh cũng vừa ló thành trăng lá lúa…
Nguyễn Việt Anh trong hành trình đi tìm cái tôi đã hóa con dế mèn thi ca đào rỗng nội tâm mình, xem trong mình có mấy cái tôi; hay có ai ngộ nhận mình nấp trong hồn mình làm ra mấy cái tôi giả chăng? Nhưng anh không thấy cái tôi nào ngoài cái chân tôi; rằng tôi chính là tôi trời đất ạ:
Ngoài trời còn có trời cao
Trong tôi biết có tôi nào tôi hơn

Tìm thấy mình rồi nhưng anh lại vấp phải bậu cửa kiếp người có tên là sắc không; rằng sao ta vẫn có chút nghi ngờ mình không không có có:
Gồng mình lên để nói không
Chi bằng nói có cho lòng nhẹ vơi


Vâng, có tôi đây, tôi là Nguyễn Việt Anh, tôi đang có mặt trên cuộc đời này để mang vầng mặt trời khiếm thị vào tập thơ lục bát: “Thức cùng bóng tối”…
Có lẽ đây là tập thơ hay nhất năm 2014 mà chúng tôi hân hạnh giới thiệu cùng bạn đọc?
Nguyễn Việt Anh, chàng trai khiếm thị sinh năm 1982 đang sống ở Hà Nội, với số điện thoại: 0973820249. Bạn đọc nào muốn có tập thơ lục bát hay này xin gọi về cho Nguyễn Việt Anh…
Thật lạ lùng, một nhà thơ thiếu đôi mắt đã có tài biến tất cả tay chân, biến khứu giác, xúc giác, vị giác, linh giác, vô giác, biến tâm hồn và tư tưởng mình thành rất nhiều con mắt để nhìn sâu vào con người, nhìn sâu vào vạn vật. Và ở đó, anh đã gặp một người tình chung thủy, ấy chính là thi ca. Anh đã sờ thấy một giọt sương lúc rạng đông đang rớm lệ và hỏi: sương ơi em có mù không? Và hạt sương chừng như đang trả lời anh: chúng ta, em và anh đang cùng ánh mặt trời ban mai chơi trò bịt mắt bắt dê… Không, Nguyễn Việt Anh hình như đang thầm trả lời: sương ơi, anh cùng em đang chơi trò bịt mắt bắt thơ đấy.,.

Sài Gòn ngày 22-12-2014

T.M.H.

25 nhận xét:

  1. Cám ơn chị đã giới thiệu một bài viết hay; những vần thơ chứa nhiều cảm xúc của TG N.Việt Anh.
    Chúc chị cùng gia quyến năm mới An Khang Thịnh vượng.

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Cám ơn chim Én yêu thương
      Đã sang thăm chị, mở hàng đó nha
      Yêu nhau chẳng quản đường xa
      Qua trang blog mặn mà tình thân
      Chúc em nhân dịp đầu năm
      An khang hạnh phúc tươi đằm sắc xuân
      Dẫu rằng tuổi sắp ngũ tuần
      Vẫn tràn sức sống mùa xuân cuộc đời

      Xóa
  2. THỨC CÙNG BÓNG TỐI một đời
    Trong tim luôn có mặt trời ngày đêm
    Tâm hồn được sáng rõ thêm
    Yêu thương cũng vượt lên trên đời thường!...

    Tập thơ của tác giả Nguyễn Việt Anh thật hay và thấm đẫm tình người. Thật ấn tượng và tâm đắc khi đọc bài giới thiệu của nhà thơ Trần Mạnh Hảo về tác giả trên...
    Cảm ơn hai Vũ Song Thu
    Giúp bạn đọc được thưởng thơ tuyệt vời!...

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Những người giàu tấm tình thương
      Dẫu rằng khiếm khuyết vẫn luôn kiên cường
      Vượt lên bất hạnh đời thường
      Mà lưu lại mãi vị, hương cho đời
      Như anh mình cũng thế thôi
      Khiến em thêm trọng cuộc đời, tài năng
      Đôi lời gửi tặng đầu năm
      Chúc hồn anh mãi trẻ trung thắm nồng

      Xóa
  3. Một tập thơ được viết lên bằng cái tâm,với cách cấu tứ độc,gọn và đẹp.Một lời bình bằng cái nhìn có tầm,lắng sâu vào tận cõi vô bờ....
    Chúc chị an vui !

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Ừa mình cũng vừa thích thơ lại vừa cảm phục trước nghị lực của cháu Việt Anh Quỳnh ạ. Chắc mình sẽ gọi điện cho cháu để được sở hữu tập thơ ni. Khi nào có nó và đọc kĩ, nếu cảm hứng đủ độ chín, mninhf sẽ giới thiệu cùng mọi người.
      Chúc Quỳnh một năm mới nhiều niềm vui, sức khỏe và hạnh phúc nha

      Xóa
  4. Trong bóng tối vẫn vươn tìm cuộc sống
    bằng nghị lực với lý trí không sờn
    Cho cuộc đời vẫn mãi mãi đẹp hơn
    Dẫu số phận cho làm người khiếm khuyết ...............
    ........
    Em có xem cậu bé này đánh đàn bầu gần 20 năm trước chị ạ -Thật khâm phục đó -

    Trả lờiXóa
  5. Thế ư? Lần này vô tình sang nhà vusongthu mình mới đọc được bài này và biết về Việt Anh đấy Minh Lê ạ. Không ngờ cháu lại còn nổi tiếng về đánh đàn bầu nữa. Đúng là trời đã không lấy hết của ai mọi thứ nhỉ? Thôi thế là mừng cho cháu Việt Anh

    Trả lờiXóa
  6. một con người giàu nghị lực , một tâm hồn nghệ sĩ

    Trả lờiXóa
  7. Mình đãgọi điện cho Việt Anh rồi. Giọng cháu khỏe khoắn và tự tin , tự nhiên trong giao tiếp lắm. Mình thấy mừng cho cháu. Dẫu đôi mắt không sáng rõ như bình thường nhưng tâm hồn cháu chắc là đầm ấm yêu thương NHAMY ạ

    Trả lờiXóa
  8. Dạo này em bận quá không thăm bạn bè được, mạng lại hỏng nên lại càng ko thể tranh thủ vô thăm anh chị và bạn bè. hôm nay em tranh thủ vào thăm chị chút . đọc entry hay quá chị ạ.
    ========
    Đôi mắt em đặt ở trái tim
    Nên rực sáng và ấm nồng thổn thức
    Đôi mắt ấy, sáng như dòng màu đỏ
    Nuôi sống linh hồn mạnh mẽ của em
    ===
    Em Việt Anh một con người đầy nghị lực...
    Chúc chị và gđ bình an và hạnh phúc

    Trả lờiXóa
  9. Cám ơn em gái Niềm Tin
    Mạng không ổn vẫn luôn thăm mọi người
    Riêng trang blog của tôi
    Em thường lui tới gởi lời động viên
    Tôi bận ít đến thăm em
    Mong em thông cảm nghe em gái hiền

    Trả lờiXóa
  10. Bài viết hay về một tập thơ hay.
    Ghé thăm chủ nhà. Chúc ngày mới thanh thản nhé!

    http://img1.imensagens.com/en/flowers-wishes/8.gif

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Cám ơn anh Phú Đoàn đã đọc bài, chia sẻ và gửi tặng em những bông hoa thật là đẹp ạ. Em thích lắm.
      Chúc anh an vui, hạnh phúc và sáng tác ngày càng thêm phong phú về thể loại và càng hay ạ

      Xóa
  11. Anh chúc em cùng gia đình
    Ngày mới vui khỏe, ấm tình thương yêu
    Thành công, hạnh phúc thêm nhiều
    Dạt dào thơ phú ... mọi điều đẹp tươi!...

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Cám ơn nhiều nhé anh ơi
      Khỏe vui xin nhận ," đẹp tươi mọi điều"
      Sợ mong như rứa hơi nhiều
      E trời cũng chẳng dám liều cho đâu
      Cầu mong tốt đẹp cho nhau
      Cũng là nghĩa nặng tình sâu anh hè!

      Xóa
  12. Mấy bữa nay mạng ở chỗ em chẳng chịu chạy,thời gian lại ít càng thêm nóng ruột...
    Em sang thăm chúc chị mau khỏe !

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Tình trạng chung mà em. Chị muốn họa thơ cùng em mà dịp này vừa không khỏe lắm lại cũng nhiều việc phải phân tâm nên chưa thực hiện được em ạ. Thông cảm nha
      Cám ơn em ghé thăm. Chúc em vui khỏe và hạnh phúc

      Xóa
  13. Chi ơi! em thăm chị nè
    chúc chị ngày nghỉ vui khỏe và HP ạ

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Hồi này mạng chậm như sên đã đành nhưng chị vào trang em nhiều lần mà không được là sao? Có lúc nhấp chuột xong chị ngồi đợi mấy phút liền mà nó cứ quay tròn như rứa mãi không ra. Trong khi đó các trang khác chị vẫn vào được dù có chậm hơn trước em ạ.
      Cám ơn em chăm sang thăm chị nha. Chúc em luôn vui và viết ngày càng hay nhé

      Xóa
  14. Ở chỗ em có nhà văn Nguyễn Trung Thành, cũng rất giỏi. Khiếm thị, từng lê la đi hát rong khắp nơi, chịu bao tủi nhục. Ông ấy hát hay, đàn giỏi, đã có nhiều đầu sách được xuất bản, cả truyện dài, truyện ngắn, tiểu thuyết, thơ...và từng đạt nhiều giải thưởng. Thật đáng trân trọng.

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Thật đáng khâm phục em nhỉ? Trông người rồi ngẫm đến thân chgij cứ thấy thẹn lòng em ạ. Mình được trời phú cho nguyên vẹn, lại được học hành đến nơi đến chốn mà chẳng viết được gì cho ra hồn.
      Không biết là do bất tài hay do lười đây? Buồn ghê!
      Cám ơn em sang thăm và chia sẻ nha

      Xóa
  15. ban hiền ơi chắc bận việc rồi nen ko thấy bài mới mình ghé thăm bạn cho đỡ nhớ đây hiiii

    Trả lờiXóa
  16. Sang thăm bạn và đọc bài viết cùng những vần thơ hay của nhà thơ khiếm thị NVA. Thật là khâm phục cho tuổi trẻ tài cao . Chúc bạn chủ nhật an vui và hạnh phúc nhé bạn iu... Thân mến

    Trả lờiXóa
  17. Cám ơn hai người bạn thân iu NHAMY và Ngọc Liên nhiều nha. Mấy hôm nay ST bị mệt mà.
    Chúc hai bạn luôn vui, khỏe nhé

    Trả lờiXóa