GIAI THOẠI VĂN CHƯƠNG

            

Ngày ấy, “bà chúa thơ nôm” – Hồ Xuân Hương và ông Phạm Hổ* chơi thân với nhau lắm. Chẳng biết Phạm Hổ đã sàm sỡ nữ sĩ thế nào mà bị nữ sĩ giáng cho một đòn thơ đáo để. Thơ rằng:

            Anh đồ tỉnh, anh đồ say

            Sao anh ghẹo nguyệt giữa ban ngày

            Này này chị bảo cho mà biết

            Chốn ấy hang hùm chớ mó tay

           

            Ghê gớm thật. Đã gọi bằng “anh đồ” lại còn xưng “ chị” nữa mới khiếp chứ. Đã hết đâu. Biết người ta tên Hổ rồi còn cố tình ví von “ chốn ấy” là “hang hùm” mới thật hiểm .

            Phạm Hổ cũng chẳng vừa. Ông đã đáp lại bằng một bài thơ rất hóm. Đáp rằng:

            Ừ ông tỉnh, ừ ông say

            Ừ ông ghẹo nguyệt giữa ban ngày

            Hang hùm ví thử không ai mó

            Sao có hùm con bỗng trốc tay**

           

Không thèm chối tội đâu nhé. Phạm Hổ nhận tội ngay. Nhưng nhận tội một cách khá ngang ngạnh đấy chứ: “Ừ ông tỉnh, ừ ông say/ Ừ ông ghẹo nguyệt giữa ban ngày”. Nhận tuốt mà lại còn xưng ông nữa mới cao tay. Nhưng cao tay hơn nữa là ở hai câu cuối “ Hang hùm ví thử không ai mó/ Sao có hùm con bỗng trốc tay”. Trời đất ông không chỉ “ghẹo nguyệt giữa ban ngày” đâu. Ông còn tiến xa hơn để có “hùm con bỗng trốc tay” ấy chứ.

 Đáo để như Xuân Hương cũng đành phải chào thua chứ biết làm sao!

                                    7-10-2012

                                    Vũ Thị Song Thu ( sưu tầm và giới thiệu)

 Chú thích:
* Phạm Hổ : Tức Phạm Đình Hổ, tục gọi Chiêu Hổ sinh năm Mậu Tý (1768), làng Đan Loan huyện Đường An phủ Thượng Hồng tỉnh Hải Dương ( nay thuộc huyện Bình Giang- Hải Dương). Tuy học rộng, đọc nhiều nhưng chỉ thi đỗ Tú Tài, vào cuối thời Lê Chiêu Thống.
Khi triều Lê- Trịnh sụp đổ, Tây Sơn lên cầm quyền, Phạm Hổ dạy học tại quê nhà.
Đến khi Gia Long lên ngôi, cho khôi phục lại việc học hành thi cử, Phạm Đình Hổ tham gia thi Hương ba lần nhưng đều không đỗ. Thời kì này, ông dạy học tại huyện Thọ Xương trong thanh Thăng Long. Ở đây, ông kết bạn với Xuân Hương nữ sĩ.
Năm Tân Tỵ (1821) vua Minh Mạng ra Bắc, vời Phạm Hổ tới hỏi về học vấn, thi cử và nhân tài đất Bắc, lại khuyên nếu có sách tiền triều, hoặc sách trước thuật.. nên đem tiến trình. Ông dâng vua những sách do mình biên soạn. Vua trọng thực tài ông nên vời vào Huế phong làm Hành Tẩu viện Hàn Lâm.
Năm Minh Mạng thứ 7(1826), ông được làm Thừa chỉ viện Hàn Lâm, rồi làm đến Tế Tửu Quốc Tử Giám
Năm Nhâm Thìn (1832), ông xin về hưu. Đến năm Kỷ Hợi (1839) thì mất, hưởng thọ 71 tuổi

** Bỗng trốc tay: bồng bế trên tay